Σύνδρομο της άδειας φωλιάς: Ποιός γονιός το βιώνει;

Μήπως έχει έρθει η ώρα το παιδί ή τα παιδιά να φύγουν από το σπίτι και έχεις αρχίσει να νιώθεις πώς κόβονται τα πόδια σου στη σκέψη και μόνο ...πως το παιδί σου δεν σε έχει πλέον ανάγκη; Μήπως νιώθεις μια έντονη θλίψη καθώς το βλέπεις να ετοιμάζει βαλίτσες; Μήπως τότε περνάς τα συμπτώματα του συνδρόμου της "άδειας φωλιάς";


Ο όρος σύνδρομο της άδειας φωλιάς (empty nest syndrome) αναφέρεται στα συναισθήματα θλίψης, απώλειας, ματαίωσης που βιώνει ο γονιός κατά την ενηλικίωση και κυρίως κατά την αποχώρηση των παιδιών από την οικογενειακή εστία, είτε λόγω σπουδών, δουλειάς, είτε για να δημιουργήσουν δική τους οικογένεια.

Η αλήθεια είναι πως όλοι οι γονείς όταν έρχεται εκείνη η στιγμή που τα παιδιά τους θα φύγουν και συνήθως είναι όταν τα παιδιά πάνε να σπουδάσουν ή σε μεγαλύτερη ηλικία όταν παντρεύονται και δημιουργούν τη δική τους οικογένεια, νιώθουν πως "εγκαταλείπονται" από τα παιδιά τους και ότι χάνουν την αγάπη τους, καθώς το ενδιαφέρον τους είτε μετατοπίζεται σε άλλο άτομο, είτε αρχίζουν να απομακρύνονται από τους οικογενειακούς δεσμούς. Υπάρχει όμως και κάποιο ποσοστό γονέων που όλα αυτά τα συναισθήματα τα βιώνουν σε μεγαλύτερο βαθμό, δυσκολεύονται να ξεπεράσουν το γεγονός αυτό και δεν προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα του σπιτιού.

Αποτελεί αδιαμφισβήτητο γεγονός πως η αναχώρηση του παιδιού ή των παιδιών από το σπίτι είναι μία μεταβατική περίοδος όπου οι ρόλοι των μελών της οικογένειας αλλάζουν. Το παιδί γίνεται πλέον ανεξάρτητο, δοκιμάζονται οι δυνάμεις του και τις αντοχές του με την ανάληψη των ευθυνών ενός νοικοκυριού. Αυτό το γεγονός όμως είναι που αγχώνει τους γονείς καθώς ανησυχούν πως τα παιδιά είναι ευάλωτα και η ζωή πολύ σκληρή για να την αντιμετωπίσουν. Μην ξεχνάμε πως για τους γονείς τα παιδιά δεν μεγαλώνουν ποτέ! Κατά συνέπεια λοιπόν όταν τα παιδιά φεύγουν από το σπίτι, έρχεται μια νέα τάξη πραγμάτων. Η καθημερινότητα των γονιών αλλάζει, γιατί το ενδιαφέρον τους πλέον πρέπει να στραφεί αλλού εφόσον το επίκεντρο του ενδιαφέροντος (το παιδί) δεν υπάρχει πια μέσα στο σπίτι. Πρέπει να οργανώσουν τη ζωή τους διαφορετικά και όχι πια βασισμένη πάνω στο παιδί.

Σ' αυτό το σημείο αξίζει να αναφέρουμε πως το "σύνδρομο της άδειας φωλιάς" δεν εμφανίζεται σε όλους τους γονείς και αυτό γιατί εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Ένας από αυτούς είναι πόσο καλές είναι οι σχέσεις μεταξύ παιδιού και γονέα. Αν το παιδί είναι πολύ κοντά με τους δικούς του και έχει χτίσει μια σχέση σχεδόν εξάρτησης με τους γονείς του, τότε ο αποχωρισμός είναι δύσκολος και επίπονος. Προφανώς εκεί οι γονείς νιώθουν πως το παιδί τους εγκαταλείπει και πως έπαψε να τους αγαπάει, πράγμα που είναι εσφαλμένο. Η σχέση γονέα -παιδιού αν έχει γερές βάσεις με βαθιά συναισθήματα αγάπης και σεβασμού δεν θα αλλοιωθεί με την αποχώρηση του παιδιού από το σπίτι. Απλώς πρέπει οι γονείς να κατανοήσουν πως μπορεί να αφιέρωσαν τη ζωή τους και να την έχτισαν γύρω από τη ζωή του παιδιού τους, αλλά η ζωή των παιδιών τους δεν τους ανήκει.

Επιπλέον, το σύνδρομο της άδειας φωλιάς είναι πιο εύκολο να εμφανιστεί στις γυναίκες. Αυτό συμβαίνει καθώς η γυναίκα είναι η μάνα που αναθρέφει το παιδί. Αυτή το φροντίζει πιο πολύ από όλους. Εκείνη είναι που αφιερώνει τη ζωή της και δένεται έντονα με το παιδί. Είναι λογικό λοιπόν όταν το παιδί φεύγει να νιώθει μοναξιά και πως αδειάζει η αγκαλιά της, καθώς όλη της η ύπαρξη περιστρέφεται γύρω από αυτό.

Τέλος, οι γονείς με ένα και μόνο παιδί είναι πιο ευάλωτοι να παρουσιάσουν συμπτώματα θλίψης και απομόνωσης. Εδώ όλοι κατανοούμε πως αλλιώς είναι να έχεις ένα παιδί και αλλιώς 2 ή 3. Η γονική αγάπη φυσικά είναι για όλα τα παιδιά το ίδιο, αλλά στα μοναχοπαίδια είναι ελαφρώς μεγαλύτερη. Η προσοχή των γονέων δεν στρέφεται αλλού. Δεν το επιδιώκουν αλλά άθελά τους λόγω της αγάπης τους γίνονται και υπερπροστατευτικοί όταν το παιδί μένει μαζί τους αλλά και υπερβολικοί στις αντιδράσεις και στα συναισθήματά τους όταν το παιδί τους αποφασίσει να ανοίξει τα φτερά του και να διαγράψει τη δική του πορεία. Νιώθουν μεγάλο κενό και το αίσθημα της απόρριψης είναι έντονο όπως και η ανησυχία. Πολλές φορές τους παίρνει καιρό να ξεπεράσουν το γεγονός αυτό και δημιουργούν εντάσεις στα παιδιά για να εγκαταλείψουν την επιλογή τους να φύγουν ώστε να επιστρέψουν στο πατρικό τους.

Ένα όμως είναι σίγουρο πως οι γονείς στη μετάβαση αυτή έχουν ανάμεικτα συναισθήματα. Αυτό συμβαίνει γιατί από τη μία πλευρά χαίρονται που τα παιδιά τους κάνουν ένα μεγάλο βήμα για την ενήλικη ζωή τους. Νιώθουν χαρά και ικανοποίηση που τα παιδιά τους ουσιαστικά "μεγαλώνουν" και δείχνουν έτοιμα να αναλάβουν τα ηνία της ζωής τους. Ταυτόχρονα όμως νιώθουν παραγκωνισμένοι, σαν τα παιδιά να μην τους έχουν πλέον ανάγκη και να τους "βγάζουν" από τη ζωή τους. Έτσι παρακάτω θα παραθέσουμε τα συναισθήματα που ξεχωρίζουν την απλή θλίψη από τα συναισθήματα που νιώθει ένας γονέας όταν περνά τη φάση του συνδρόμου της "άδειας φωλιάς":

•Έντονο αίσθημα θλίψης-ματαίωσης

•Νιώθουν εγκατάλειψη

•Έντονη ανησυχία για την ασφάλεια των παιδιών τους: Πιστεύουν πραγματικά πως τα παιδιά τους δεν είναι ακόμα έτοιμα να αντιμετωπίσουν το σκληρό πρόσωπο της ζωής και πως χωρίς τη βοήθειά τους δεν θα τα καταφέρουν. Έτσι αγχώνονται για τη φροντίδα του εαυτού τους.

• Ξαφνικά ξεσπούν σε κλάματα: Έχουν συχνά ξεσπάσματα σε δάκρυα. Νιώθουν πως δεν μπορούν να σηκώσουν το βάρος της απώλειας και το συναίσθημα της λύπης εκφράζεται με κλάμα και ίσως καμιά φορά με φωνές και εντάσεις μεταξύ του ζευγαριού.

•Παραμονή στο δωμάτιο του παιδιού για μεγάλο χρονικό διάστημα: Προβαίνει σ' αυτή τη πράξη ο γονιός καθώς νοσταλγεί τα παιδικά χρόνια του παιδιού και θέλει να έχει την αίσθηση πως βρίσκεται κοντά του ακόμα και όταν δεν είναι. Έτσι με το παραμένει στο δωμάτιό του, αγγίζοντας τα πράγματά του δημιουργεί την ψευδαίσθηση πως βρίσκεται ακόμα κοντά του.

Εδώ πρέπει να επισημάνουμε πως στις μέρες μας όλο και λιγότερο τα παιδιά φεύγουν από το σπίτι καθότι η ανεργία και η οικονομική δυσπραγία δεν τους δίνει τη δυνατότητα να ανοίξουν τα φτερά τους και να οργανώσουν τη ζωή τους σύμφωνα με τις δικές τους δυνάμεις. Μόνο στην περίπτωση των σπουδών τα παιδιά αναγκάζονται να φύγουν και να πάνε σε άλλο μέρος για να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους αλλά ακόμα και αυτό όσο βαθαίνει η κρίση περιορίζεται. Νεότερες μάλιστα έρευνες δείχνουν πως οι γονείς σήμερα προσαρμόζονται πιο εύκολα στην αλλαγή αυτή και ξεπερνούν πιο γρήγορα τους φόβους και τις ανησυχίες τους. Παραδειγματίζονται από τον περίγυρό τους και βλέποντας να γίνεται αυτό στις περισσότερες οικογένειες καθησυχάζονται και προσαρμόζονται στα καινούργια δεδομένα.

Tromaktiko