«Τα κορίτσια της τάξης της προορίζονταν για νυφοπάζαρα περιωπής. Όπως οι απόφοιτοι της Σχολής Γυναικείας Μορφώσεως, που αργότερα της είχαν δώσει οι ιδιοκτήτες τον πομπώδη τίτλο Ακαδημία Γυναικείας Μορφώσεως. Η σχολή, δεν ήταν ούτε ανώτερη ούτε μέση ούτε καν παιδεία. Ήταν μια κερδοφόρα επιχείρηση, που δημιούργησαν στη δεκαετία του ’20, με πελατεία κακομαθημένα πλουσιοκόριτσα που οι γονείς τους τα προόριζαν για νυφοπάζαρα περιωπής. Διδάσκονταν σ’ αυτή την ακαδημία ό,τι χρειάζονταν τα κορίτσια της "καλής τάξης" - γαλλικά, αγγλικά, πιάνο, χορό, ζωγραφική, λίγα πασαλείμματα ελληνικής και ξένης λογοτεχνίας, ιστορία της Τέχνης, γυμναστική, υγιεινή, κεντήματα και μαθήματα μαγειρικής,
"Πώς να ικανοποιείτε τον στόμαχον του μέλλοντος συζύγου με γαργαλιστικά εδέσματα...", όπως έλεγε και η στρουμπουλή καθηγήτρια των οικοκυρικών κυρία Φούλα. Τα περισσότερα κορίτσια την ανέχονταν αυτή την υποβαθμισμένη ψευτοπαιδεία. Ήταν όμως και κάμποσα άλλα, θύματα του συντηρητισμού των γονιών και των κηδεμόνων τους, που τα τραβούσαν από το κλασικό γυμνάσιο, για να πάψουν να ονειρεύονται πανεπιστημιακές και άλλες ανώτερες σπουδές, κι ας είχαν και μυαλό και θέληση για κάτι καλύτερο. Εκείνη όμως ήταν η Διδώ, κι ο εαυτός της, ναι, ο εαυτός της, της φώναζε: ¨"Γράφε, γράφε. Είναι το μόνο πασαπόρτι σου για τη ζωή"...» (Από την ομιλία της δημοσιογράφοτ, Αγγελικής Κώττη στην παρουσίαση του βιβλίου «΄Ηρωες κι αντιήρωες - Τριάντα διηγήματα / 1931 -1991» (εκδόσεις Κέδρος) της Διδώς Σωτηρίου στο βιβλιοπωλείο Επί λέξει).
Είχε αφήσει ένα τεράστιο αρχειακό υλικό. ΄Ενα υλικό «ακραία δυσανάγνωστο», όπως αναφέρει ο Νίκος Μπελογιάννης (γιος της αδελφής της Ελλης Παππά τον οποίο μεγάλωσε η Διδώ Σωτηρίου όταν η μητέρα του ήταν στη φυλακή) που έχει αναλάβει την αξιοποίηση του αρχειακού υλικού της. Πολλά από τα διηγήματά της ήταν γραμμένα σε δύο ή περισσότερες γραφές ή τμήματα μυθιστορημάτων της που αφαιρέθηκαν από τις εκδόσεις τους για να δημοσιευθούν κάποτε άλλοτε ως αυτοτελή κείμενα. Στην αρχή τα έκρυβε, αργότερα τα κατέστρεφε, τα τελευταία τα φύλαγε σε μια θυρίδα στην Εθνική Τράπεζα του Συντάγματος...
Κι όμως, τελικά μπόρεσε να γίνει κατορθωτό να εκδοθούν αυτά τα «σπαράγματα από τις μνήμες μας που διατρέχουν όλη της τη ζωή της και απεικονίζουν την περιπέτεια του ελληνικού λαού στον 20ό αιώνα. Τριάντα διηγήματά της (1931-1991) που συμπεριλαμβάνονται στο νέο φρεσκοτυπωμένο βιβλίο της με τίτλο «Ηρωες και Αντιήρωες» (εκδόσεις Κέδρος), το έκτο βιβλίο της Διδώς Σωτηρίου που βλέπει το φως της δημοσιότητας μετά το θάνατό της (2004).
Aπό το Παρίσι όπου σπούδασε γαλλική φιλολογία στη Σορβόννη περιλαμβάνεται στο βιβλίο μια ιστορία αγάπης μέσα από την οποία όμως ιχνογραφείται και η εποχή. Ακολουθούν νωπές ιστορίες από την Κατοχή και την Αντίσταση, από τον Εμφύλιο και την παρανομία. Από την οκταετία της ΕΡΕ και τα τελευταία διηγήματά της γραμμένα στα Βασιλικά Εύβοιας.
«Με φαντασία οργιώδη, με ανθρωπιά ατέλειωτη, με εξυπνάδα αστραφτερή και με δεκάδες άλλα σχετικά επίθετα. Η Διδώ, που έλεγε τα βράδια παραμύθια από το μυαλό της στις μικρότερες ξαδέρφες της, μετατρέποντας τη σκάφη σε βάρκα και την ταράτσα του σπιτιού σε απέραντη θάλασσα, φέροντας δίπλα τους νεράιδες, ξωτικά και ότι άλλο έβαζε ο νους της. Και δεν ήταν πολύ μεγαλύτερή τους. Είχε όμως από τότε ένα ηφαίστειο μέσα της, ενεργό μονίμως, που εκσφενδόνιζε λάμψεις, χρώματα, ευωδιές, συναισθήματα, και στο τέλος σε τύλιγε σε ένα θερμό κύμα ασφάλειας και αισιοδοξίας. Μικροκαμωμένη, με τα μάτια της να κοιτάζουν με αγάπη και την ψυχή της να χαϊδεύει τους μικρούς, τους ανήμπορούς, ένα κορίτσι στη ζωή της όλη, μια θαρρετή κοπέλα, που σήκωσε ό,τι της έλαχε στους ώμους της με δύναμη και αξιοπρέπεια. Που της άρεσαν οι υπερβολές, γιατί "είναι χορταστικές. Τα μετρημένα πράγματα θυμίζουν δασκαλίκι, στενό φουστάνι, στενό στηθόδεσμο". Κι από τέτοια, έμενε πάντοτε πολύ μακριά. Αυτή τη Διδώ βρήκα ξανά στο υπέροχο "Ηρωες και αντιήρωες", μέσα από κείμενα και σπαράγματα κειμένων που άφησε πίσω της...
Εγραφε πολύ, με το πάθος εκείνου που δεν μπορεί να κάνει αλλιώς, συνέχιζε από σημεία στα οποία είχε μείνει κι ας μην είχε μπροστά της τα πρώτα χειρόγραφα, επαναλάμβανε κάποιες ιστορίες με νέες μορφές επαληθεύοντας πως ο συγγραφέας σε όλη του τη ζωή γράφει το ίδιο βιβλίο. Πιθανώς επειδή έχει τις ίδιες αξίες, αλλά και τις ίδιες εμμονές», ανέφερε επίσης η Αγγελική Κώττη στην ίδια παρουσίαση.
Και κατέληξε:
«Οι ήρωες και οι αντιήρωες είναι άνθρωποι παλαιάς κοπής που δεν θα ξαναέρθουν ποτέ στις ζωές μας, είναι τα σύμβολα τα γεμάτα ταπεινότητα, είναι οι γυναίκες και οι άντρες της διπλανής πόρτας και τα ξεχωριστά πλάσματα, οι ανώνυμοι που για τη Διδώ ήταν το ίδιο σημαντικοί με τους επωνύμους. Σκιαγραφημένοι με αδρότητα και βαθύτητα, είναι οι άνθρωποι που θα θέλαμε να είχαμε γνωρίσει. Η πνοή που τους εμφύσησε η συγγραφέας είναι πνοή αθανασίας, στο σύμπαν της ελληνικής λογοτεχνίας, στο οποίο το αστέρι της Διδώς Σωτηρίου θα λάμπει πάντοτε».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου