Δευτέρα 23 Νοεμβρίου 2020

Η αεροπορική τραγωδία της Κοζάνης την 23η Νοεμβρίου 1976

Το πρωί της 23 Νοεμβρίου 1976, συνέβη μία από τις μεγαλύτερες τραγωδίες στην ιστορία της ελληνικής αεροπλοΐας.

Το «Νήσος Μήλος», δικινητήριο αεροσκάφος της Ολυμπιακής Αεροπορίας, τύπου YS-11A  που απογειώθηκε από το αεροδρόμιο του Ελληνικού με τελικό προορισμό το αεροδρόμιο «Φίλιππος» της Κοζάνης συνετρίβη κοντά στο χωριό Μεταξά Κοζάνης.

Γράφουν «ΤΑ ΝΕΑ» την επομένη:

«Συγκλονιστική είναι η αερπορική τραγωδία που έπληξε χθες τη χώρα μας. Βαθειά είναι η οδύνη για το χαμό των 50 θυμάτων που βρήκαν τραγικό θάνατο ανάμεσα στα πυρακτωμένα συντρίμμια. Μα πιο βαθειά είναι η οργή για της βαρύτατες ευθύνες που προκάλεσαν την τραγωδία. – Είναι πολύ νωρίς για να λεχθεί σε ποιον ή σε ποιους ανήκουν οι ευθύνες αυτές. Μα τούτο φαίνεται σίγουρο από τις πρώτες κι όλας εξετάσεις: ότι η τραγωδία θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί. Δεν ήταν ένα μοιραίο αναπόφευκτο αεροπορικό δυστύχημα.»


Οι καιρικές συνθήκες την ημέρα εκείνη ήταν δυσμένεις και από την πρώτη στιγμή των ερευνών οι αρχές γνώριζαν ότι κομβικό ρόλο στην τραγωδία είχε παίξει η περιορισμένη, λόγω ομίχλης, ορατότητα.


Η περιπετειώδης πτήση και η πτώση

«Το αεροπλάνο – πτήση 830 – για Κοζάνη. Ένα τέταρτο πριν [την πτώση] εκτελούσε δρομολόγιο από Αθήνα για Λάρισα και Κοζάνη. Το δρομολόγιο αυτό προέβλεπε άφιξη 9 π.μ. στη Λάρισα 9.40 αναχώρηση και 10.15. άφιξη στην Κοζάνη.

»Φθάνοντας στη Λάρισα λόγω κακής ορατότητας δεν μπόρεσε να προσγειωθεί, έκανε μερικές προσπάθειες και ειδοποίησε ότι συνεχίζει για Κοζάνη. Ένα τέταρτο πριν από την ώρα που έπρεπε να φθάσει στην Κοζάνη ζήτησε μετεωρολογικό δελτίο, έδωσε το τελευταίο του σήμα και μετά σίγησε.

»Η πτώση του αεροπλάνου τοποθετείται μεταξύ 09:30 – 09:45. Το αεροπλάνο βρέθηκε σε χαράδρα της κορυφής Γκόλνα του υψώματος Ντοβρά (υψόμετρο 1300) και η τοποθεσία αυτή λέγεται Μπαχαλά Λάκος.

»Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις το αεροπλάνο βρισκόταν γενικά μέσα στην πορεία του, εξ αιτίας όμως της πυκνής ομίχλης που επικρατούσε και ενδεχομένως ισχυρών ρευμάτων έχασε ύψος και παρεξέκλινε της πορείας του.

»Αποτέλεσμα ήταν να προσκρούσει στο χείλος της χαράδρας με την κοιλιά , να εκτιναχθεί, να χάσει το ένα φτερό, να διαγράψει ένα ημικύκλιο και να καρφωθεί στο βάθος της μικρής χαράδρας, τέσσερα χιλιόμετρα από τον σταθμό ραντάρ του ΟΤΕ – που είναι και σημάδι του αεροδιαδρόμου – και επτά χιλιόμετρα από το χωριό Μεταξά νότια των Σερβίων, σε απόσταση 53 χιλιομέτρων από Κοζάνη».

Η τελευταία επικοινωνία του κυβερνήτη

« ‘Δεν μπορώ να προσγειωθώ εξ’ αιτίας της ομίχλης. Βλέπω ένα άνοιγμα. Θα επιχειρήσω να προσγειωθώ, περνώντας ανάμεσα…’  Ήταν το τελευταίο σήμα του πιλότου του μοιραίου αεροπλάνου προς τον πύργο ελέγχου της Κοζάνης. Ήταν η τελευταία επικοινωνία με το αεροσκάφος. Ύστερα η απόλυτη σιωπή και αργότερα η τραγική είδηση της συντριβής»

Τα αίτια της πτώσης

Από τις κύριες αιτίες της συντριβής του αεροπλάνου θεωρήθηκε η έλλειψη συστήματος «ραδιοβοηθήματος» στο αεροδρόμιο της Κοζάνης.

«Την άποψη αυτή διατύπωναν χθες εκπρόσωποι της Ενώσεως χειριστών Πολιτικής Αεροπορίας υποστηρίζοντες ότι η ΥΠΑ δεν φρόνιτσε να τοποθετήσει κατάλληλα ραδιοβοηθήματα σε πολλά από τα ελληνικά αεροδρόμια.

»Αν υπήρχε ένα VOR – DME (ραδιοβοήθημα που «δίνει» στον πιλότο πληροφορίες για την απόσταση και την κατεύθυνση που βρίσκεται το αεροδρόμιο), τόνιζαν οι εκπρόσωποι της Ενώσεως Χειριστών, ο κυβερνήτης δεν θα αναγκαζόταν να ‘σέρνει’ το αεροπλάνο μέσα στην χαράδρα του Σαραντάπορου για να προσεγγίσει στο αεροδρόμιο της Κοζάνης.

»Θα πετούσε ψηλότερα και θα έκανε κάθοδο πάνω από την πεδιάδα της Κοζάνης, για να προσγειωθεί»


Οι μαρτυρίες

Ο άνθρωπος που είδε τα τελευταία δευτερόλετπα της πτήσης  ήταν ο Ευάγγελος Παπαγιάννης, 48χρονος βοσκός.

«Είδα το αεροπλάνο πάνω από το κεφάλι μου με το κόκκινο φως να αναβοσβήνει. Τα σκυλιά μου τρόμαξαν και άρχισαν να γαυγίζουν και να κυνηγούν το αεροπλάνο. Έτσι όπως πήγαινε φοβήθηκα. Σήκωσα τα χέρια και άρχισα να φωνάζω. Αλλά αυτό χάθηκε μέσα στην ομίχλη. Άκουσα το θόρυβο και σάστισα»

Από τους πρώτους που έφτασαν στο σημείο της συντριβής ήταν ο ενωματάρχης Δ. Σωτηρόπουλος, διοικητής του Αστυνομικού Τμήματος Σερβίων.


«Όταν έφθασα στον τόπο της τραγωδίας – γύρω στις 11 – μερικά ανθρώπινα κορμιά καίγονταν ακόμη. Άλλα είχαν τελείως απανθρακωθεί. Μια άμορφη μάζα σαρκών και σιδερικών ήταν πια το αεροπλάνο με τους επιβάτες του. Μερικοί χωρικοί – που όμως λένε- είδαν το αεροπλάνο να κτυπά στο «μαύρο βουνό», το Φλάμπουρο, και να πέφτει φλεγόμενο, βρισκόντουσαν ήδη εκεί. Είχαν φέρει μαζί τους τσουβάλια και έκαναν απόπειρες να τοποθετήσουν επάνω τα πτώματα για να μην είναι στο χώμα»


Ο τηλεφωνητής του χωριού Μεταξά, Αθανάσιος Μαργαρίτης, δήλωσε:

«Κατά τις 10:30 πήρα την είδηση ότι χάθηκε ένα αεροπλάνο. Πήρα μόνος μου τον σταθμό του ΟΤΕ και μου είπαν ότι άκουσαν ένα θόρυβο, αλλά δεν διακρίνουν τίποτα. Φωνάζω τα παιδιά που είναι στο καφενείο και τους λέω ότι οπωσδήποτε το δυστύχημα έγινε κοντά στα ραντάρ. (…) Μόλις φθάσαμε κοντά, μάς έφερε ο αέρας τη μυρωδιά. (…) Τρέχουμε και βλέπουμε το αεροπλάνο που καιγόταν. Μύριζε ο τόπος από καμμένο κρέας. (…) Αρχίσαμε να φωνάζουμε: «Είναι κανένας ζωντανός»; Τίποτα. Τραβήξαμε κι έναν άλλο που δεν ξέραμε αν ήταν ο πιλότος – πλάι του ήταν το πηλίκιο, είχε λαμπαδιάσει από τη μέση και κάτω. Αρχίσαμε να μαζεύουμε χώμα με τα χέρια για να τη σβήσουμε, αλλά η φωτιά είχε φουντώσει».

Οι κάτοικοι του χωριού Μεταξά Κοζάνης, που ήταν πολύ κοντά στον τόπο της τραγωδίας κινητοποιήθηκαν αμέσως.

«Ο ιερέας του χωριού άρχισε να χτυπάει την καμπάνα της εκκλησίας, ξεσηκώνοντας όλο το χωριό. Έτσι άρχισε μια δραματική πορεία προς το ύψωμα μέσα ομίχλη, παγωνιά και στο χιόνι που έπεφτε συνεχώς».

Τα θύματα



Και οι 50 επιβαίνοντες είναι νεκροί, οι περισσότεροι από αυτούς, νέοι σε ηλικία. Τα φύλλα των εφημερίδων γεμίζουν με τις προσωπικές τους ιστορίες:

«Ο Ι.Κ. μόλις είχε απολυθεί από τον στρατό όπου υπηρέτησε σαν έφεδρος ανθυπολοχαγός στη Σάμο. Επέστρεφε στο Τσοτύλι της Κοζάνης μαζί με τη μητέρα του. Τους περίμενε ο σύζυγος και πατέρας.

Η Μ.Ζ, 25 χρονών ήταν αρτίστα στο νυκτερινό κέντρο της Κοζάνης «Αδυναμία» και πήγαινε να αναλάβει εργασίας.

Ο Π.Τ. μόνιμος κάτοικος Αθηνών ερχόταν στην Κοζάνη για ένα χαρμόσυνο γεγονός. Η γυναίκα του Δήμητρα μόλις είχε γεννήσει σε μαιευτική κλινική ένα κοριτσάκι. Δεν πρόλαβε να το γνωρίσει.

Ο Κ.Μ. και η κόρη του Ε., 19 ετών. Ήταν το πρώτο της αεροπορικό ταξίδι. Ξεκίνησε μαζί με τον πατέρα της για την Κοζάνη, για να εγγραφεί στη σχολή που είχε πρόσφατα πετύχει.


Κ.Κ., στρατιώτης. Ενώ έμεναν τρεις μέρες για να πάρει τ΄απολυτήριο του, ήρθε στην Αθήνα. Και ενώ επρόκειτο να φύγει με λεωφορείο, δεν βρήκε ειστιτήριο και πήρε αεροπλάνο.

Ο 19χρονος Γρ.Κ. είχε δώσει εισαγωγικές εξετάσεις στην Ιατρική και στα ΚΑΤΕ παραϊατρικών επαγγελμάτων. Πέτυχε στα δεύτερα στη Λάρισα. Και ο άμοιρος, πήρε το χθεσινό αεροπλάνο για να πάει στις Σχολές της Λαρίσης, να μείνει εκεί, και να αρχίσει συστηματικά την παρακολούθησεη των μαθημάτων.

Η αεροσυνοδός Γ.Τ, 23 ετών, πριν πετάξει επισκέφθηκε τον γιατρό του ΙΚΑ που είναι συμβεβλημένος με την Ολυμπιακή Αεροπορία και του ζήτησε να την βγάλει εκτός υπηρεσίας. Φέρεται ότι του είπε: ‘Αισθάνομαι εκνευρισμό, έχω κατάπτωση και φοβάμαι ότι δεν θα μπορέσω να πετάξω’. Οι λόγοι που επικαλέσθηκε δεν κρίθηκε ότι είχαν σχέση με ασθένεια και έτσι ο γιατρός δεν μπορούσε να βγάλει την Γ. εκτός υπηρεσίας. Έτσι, ούτε η διαίσθηση δεν στάθηκε ικανή να σώσει την ατυχή αεροσυνδό»

Ως εκ θαύματος

Σε κάθε τραγωδία υπάρχουν και οι άνθρωποι που μια μικρή λεπτομέρεια τούς σώζει τελικά τη ζωή. Ανάμεσα στους τυχερούς της τραγωδίας της Κοζάνης ήταν και ο Ντίνος Ηλιόπουλος με τη Νόρα Βαλσάμη και ακόμα τέσσερις ηθοποιούς, που τις ημέρες εκείνες συμμετείχαν σε παράσταση στη Βόρειο Ελλάδα



«Την Δευτέρα, που είχαν ρεπό, αποφάσισαν να κατέβουν από τη Θεσσαλονίκη στην Αθήνα και επιστρέψουν χθες με το μοιραίο αεροπλάνο. Την τελευταία, όμως, στιγμή, επειδή φοβήθηκαν μην αποκλειστούν στην Αθήνα, λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών, αποφάσισαν να πάνε στην Κοζάνη, αντί να κατέβουν στην πρωτεύουσα»

Την επόμενη ημέρα στα γραφεία της Ολυμπιακής Αεροπορίας στην Αθήνα, που είχαν κατακλυστεί από δεκάδες συντετριμμένους συγγενείς θυμάτων, παρουσιάστηκε η Ε.Λ. που, τελευταία στιγμή, είχε αποφασίσει να μην ταξιδέψει με την μοιραία πτήση.

«Έδωσε το εισιτήριο της για να κλείσει θέση με το αυριανό πρωινό δρομολόγιο.

–  Είσαστε πολύ τυχερή, της λέει η κοπέλα της Ολυμπιακής.

–  Τυχερή γιατί; – απαντάει εκείνη

Δεν ήξερε τίποτα για το αεροπλάνο που έπεσε. Για το μεγάλο κακό που έγινε. Έμεινε άφωνη με τα μάτια ορθάνοιχτα από την έκπληξη, όταν άκουσε για το τι συνέβη. Ύστερα άρχισε σαστισμένα να μονολογεί:

‘Δεν μπορώ να το πιστέψω, δεν μπορώ να το πιστέψω. Εκείνος ο άερας και η βροχή χθες τη νύχτα, με φοβήσανε. Το σκεφτόμουνα όλη τη νύχτα. Και το πρωί είπα να μην ταξιδέψω. Καταπληκτικό!…’»





in.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου