Η εισβολή αυτή εκτελέστηκε με δύο επιχειρήσεις, την Επιχείρηση Μαρίτα στην ηπειρωτική Ελλάδα και την Επιχείρηση Ερμής που αφορούσε την αεραπόβαση και κατάληψη της Κρήτης γνωστότερη ως μάχη της Κρήτης.
Ιστορικά
Η γερμανική εισβολή ξεκίνησε στις 6 Απριλίου του 1941, με την επίθεση γερμανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα μέσω Βουλγαρίας και Γιουγκοσλαβίας. Δύο γερμανικά σώματα στρατού επιτέθηκαν στις ελληνικές θέσεις στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη.
Παρά την ηρωική αντίσταση των αμυνόμενων η μάχη διήρκεσε μόλις τέσσερις μέρες, καθώς η γερμανική επίθεση μέσω Γιουγκοσλαβίας υπερκέρασε τις θέσεις άμυνας και απειλούσε τα μετόπισθεν των ελληνικών στρατευμάτων.
Στις 9 Απριλίου παραδόθηκαν τα ελληνικά στρατεύματα στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη με τους Γερμανούς να εκφράζουν τον θαυμασμό τους για την ανδρεία και μαχητικότητα των Ελλήνων.
Στις 9 Απριλίου ξεκίνησε η γερμανική προέλαση προς νότια, με ταυτόχρονη κίνηση δυνάμεων από την Έδεσσα και από την περιοχή της Φλώρινας.
Στην γραμμή άμυνας στην Δυτική Μακεδονία, οι συνδυασμένες δυνάμεις της Ελλάδας και της Βρετανικής Κοινοπολιτείας δεν μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις καλύτερα εξοπλισμένες και αριθμητικά υπέρτερες Γερμανικές δυνάμεις.
Μέχρι το πρωί της 10ης Απριλίου το XL Σώμα Πάντσερ είχε ολοκληρώσει τις προετοιμασίες του για τη συνέχιση της επίθεσής του και συνέχισε την προέλαση προς την κατεύθυνση της Κοζάνης.
Αντίθετα προς κάθε προσδοκία, το πέρασμα του Μοναστηρίου είχε αφεθεί αφύλακτο και οι Γερμανοί εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία. Η πρώτη επαφή με τα Συμμαχικά στρατεύματα πραγματοποιήθηκε βόρεια της Βεύης στις 11.00 πμ της 10ης Απριλίου.
Ο βομβαρδισμός της Κοζάνης από τους Γερμανούς το 1941
Αφηγείται ο Ιωάννης Κορκάς
( Αυτόπτης μάρτυρας του βομβαρδισμού της Κοζάνης )
«Ήταν 10 Απριλίου ημέρα Πέμπτη, προ παραμονή του Λαζάρου και ώρα 5 το απόγευμα , χτύπησαν οι σειρήνες . Είχαν προηγηθεί δύο αναγνωριστικά αεροπλάνα και μετά ακολούθησαν τα βομβαρδιστικά. Όλοι έτρεχαν στα υπόγεια με θόλο. Στο υπόγειο του δημαρχείου υπήρχαν μεγάλα καταφύγια.
Η ώρα ήταν 5 το απόγευμα, όλα τα καταστήματα ήταν ανοιχτά, η εκκλησία Αγίου Νικολάου λειτουργούσε. Επί μιας ώρας τα αεροπλάνα βομβάρδιζαν την πόλη και 9 βόμβες έπεσαν σε κατοικημένες περιοχές προκαλώντας 15 θανάτους.»
Πού έπεσαν οι βόμβες και ποια ήταν τα θύματα
«Μια βόμβα έπληξε το δημαρχείο και κατέστρεψε τον επάνω όροφο. Αν έπεφτε στον Άγιο Νικόλαο θα σκοτωνόταν πολύς κόσμος. Μια άλλη βόμβα έπεσε πίσω από το Βαλταδώριο γυμνάσιο, μια άλλη βόμβα κατέστρεψε το σπίτι και το οδοντιατρείο του Παναγιώτη Ματιάκη επί τους οδού Μουράτη. Ευτυχώς όλοι οι ένοικοι έλειπαν.
Άλλη μια βόμβα έπεσε στην οδό Παύλου Μελά στο σπίτι του Δικηγόρου Δόκου Δημοσθένη και στο μπροστινό μαγαζί το σαμαράδικο του Διάφα, όπου εκεί μπροστά φονεύτηκε ο ιδιοκτήτης . Άλλη μια βόμβα έπεσε κοντά στο Δεύτερο Δημοτικό Σχολείο, καταστρέφοντας τη βιοτεχνία υφαντών του Ματιάκη, ένα βλήμα σκότωσε τον Ζήση Βαχτσιαβάνο.
Άλλη μια βόμβα έπεσε κοντά στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου στο σπίτι του Στέργιου Κακά-γίτσου, όπου σκοτώθηκαν τρία άτομα. Άλλη μια βόμβα έπεσε στο σπίτι το Θεόδωρου Τζάτζου, όπου ο ίδιος σκοτώθηκε μέσα στο σπίτι του ενώ είχε πολεμήσει στο αλβανικό μέτωπο.
Μια βόμβα ακόμη έπεσε στο σπίτι των αδερφών Γκιούρα, εκεί σκοτώθηκε η Ζγκρίλια και η κόρη της ενώ από θραύσμα βόμβας τραυματίστηκε ο μικρός Γκιούρας Αθανάσιος. Επίσης σκοτώθηκε η Ελένη Τσιόπτσια και τραυματίστηκε η κόρη της την οποία γιάτρεψε ένας γερμανός γιατρός.
Μια βόμβα έπεσε δίπλα στο τωρινό ξενοδοχείο Αλιάκμων, στο σπίτι του ξενοδόχου Θύμιου Ταρτάρα, με υλικές ζημιές. Μια τελευταία βόμβα έπεσε στο μπαχτσέ του Κλή , επι της οδού Ολύμπου. Εκεί σκοτώθηκαν οι Καρανίκας Ν., Καράτζιας, Νικόλαος Κικής, Αριστείδης Καραγιάννης και Δημήτριος Νιάκας.
Μετά τον βομβαρδισμό οι κοζανίτες πανικοβλήθηκαν και πήγαν στα γύρω χωριά, Άνω Κώμη, Καισαρεια, Ροδιανή, Κοίλα κ.λπ. Ο κόσμος ήταν τόσος που πήγαινε σαν «σκνί».
Στην Κοζάνη είχε γίνει μεγάλο πλιάτσικο, σε σπίτια με οικονομική άνεση.
Να σημειωθεί πως η μεγάλη σειρήνα ήταν πάνω από την αγροτική τράπεζα επί της Παύλου Μελά.
Στις 14 Απριλίου, ήρθαν οι γερμανοί στην Κοζάνη, κατέβασαν τη σημαία από το καμπαναριό, ενώ από τη Μεγάλη Πέμπτη άρχισε η επιστροφή των κοζανιτών στα σπίτια τους.
Να σημειωθεί πως το πρώτο θύμα του πολέμου ήταν ο Παναγιώτης Τζιάτζιας 13 ετών όπου έβοσκε γελάδες σε χωράφι στον Τσαϊπούνη (κοντά στο αεροδρόμιο) ενώ τον Νοέμβριο του 1940 που βομβάρδισαν το αεροδρόμιο, τραυματίστηκε βαριά ένα κορίτσι, η Δωροθέα Καρακούλα, που πέθανε μετά από λίγες ημέρες».
_____________________________
Ιταλικοί και γερμανικοί βομβαρδισμοί το 1940 -41 εναντίον της πόλης και της περιοχής Κοζάνης
Οι Ιταλοί βομβάρδισαν δις, ενώ μυδραλιοβόλησαν μία φορά. Οι Γερμανοί, περισσότερο επίμονοι κι εύστοχοι (ως προς τους αμάχους), επιχείρησαν πέντε φορές εναντίον της πόλης, όπως επίσης και των περιχώρων, ιδιαίτερα στη νότια όχθη του Αλιάκμονος όπου είχε στήσει γραμμή άμυνας το Αυστραλο –Νεοζηλανδικό Εκστρατευτικό Σώμα (ANZAC).
Εναντίον των οχυρωμένων συμμάχων τα γερμανικά αεροπλάνα έρχονταν από το Βορρά και κατέβαιναν χαμηλά προς τη λωρίδα των Σερβίων αφήνοντας βόμβες, πολυβολώντας και τρομάζοντας τους χωρικούς. Ως ανέκδοτο έμεινε στην Αιανή η ρήση του ηλικιωμένου Χρήστου Καλύβα «όι, μι πήραν τ΄ σκούφχια τ΄ αϊρουπλάνα», όταν έσκυψε κάτω φοβούμενος αεροπλάνο που είχε κατεβεί πολύ κοντά στο χωριό για να αφήσει το φορτίο του στη λωρίδα των Σερβίων.
Κατά τον νεκροθάφτη Μάρκο Πεσλή έχασαν τη ζωή τους 23 άνθρωποι, εξ ων ένας χωροφύλακας Κοζανίτης, 2 στρατιώτες Έλληνες και 3 Σέρβοι, άντρας, γυναίκα και παιδί. Οι Σέρβοι πρόσφυγες, προφανώς αστοί, είχαν προσέλθει με αμαξοστοιχία ως το Αμύνταιο μετά το βομβαρδισμό του Βελιγραδίου από τους Γερμανούς κι οδικώς έπειτα στην Κοζάνη. Κατά την έρευνα του γράφοντος καταγράφτηκαν ονομαστικά 18 άτομα, οπότε συμφωνεί αυτή με την ανωτέρω έντυπη κατάθεση, με την προϋπόθεση ότι ένας από τους αναφερόμενους επαγγελλόταν το χωροφύλακα.
Εκατόν έξι οικίες υπέστησαν ζημίες, ολικώς ή μερικώς. Ανάμεσα σε αυτές ήταν και το Δημοτικό Ωδείο (όπου σήμερα το ταχυφαγείο Γκούντυς), το οποίο έμεινε ακατοίκητο μέχρι το 1945, εποχή που παραδόθηκε στις νεοφανείς προσκοπίνες της πόλης ως γραφείο κι εστία τους. Φαίνεται δεν το αξιοποίησαν, διότι ολίγον πριν από την παρέλαση της 25ης Μαρτίου 1946 ζητήθηκε δόθηκε στους άντρες προσκόπους ως Λέσχη τους. Έπρεπε οι τελευταίοι να το επισκευάσουν και στεγάσουν από κεραμίδια της αποθήκης του Δήμου στη θέση Στου Κιραμαργιό.
(ιστολόγιο Θανάση Καλλιανιώτη)
Ιστορικά
10 Απριλίου 1941
Οι Γερμανοί κάμπτουν την εχθρική αντίσταση βόρεια της Βεύης, στο πέρασμα του Κλειδιού.
12 Απριλίου 1941
Την νύχτα ξεκινά η υποχώρηση του Τμήματος Στρατιάς Δυτικής Μακεδονία
13 Απριλίου 1941
Ο στρατηγός σερ Ουίλσον αποφασίζει να αποσύρει όλες τις βρετανικές δυνάμεις στον ποταμό Αλιάκμονα και στη συνέχεια στις Θερμοπύλες.
Τμήματα των ελληνικών στρατευμάτων που επιχειρούσαν στην Αλβανία αποσύρονται προς την Πίνδο.
Ο Χίτλερ εκδίδει την Οδηγία Νο. 27, η οποία καθορίσει την μελλοντική του πολιτική κατοχής της Ελλάδας.
14 Απριλίου 1941
Οι στρατιώτες της 9ης Μεραρχίας Πάνζερ φτάνουν στην Κοζάνη.
Μετά από συγκρούσεις στην Μάχη της στενωπού της Κλεισούρας, οι Γερμανοί μπλοκάρουν την ελληνική υποχώρηση, η οποία εκτείνεται κατά μήκος ολόκληρου του αλβανικού μετώπου.
15 Απριλίου 1941
Δυνάμεις των SS καταλαμβάνουν την Καστοριά ύστερα από μάχη στο Άργος Ορεστικό.
Λένα Δ. Πλόσκα
για το kozanionline
________________
πηγές
wikipedia.org
ιστολόγιο Θανάση Καλλιανιώτη
kozanionline
prlogos,gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου